VICE-VERSA: 3ο ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ, 23-30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2024

Πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή μου το φετινό 3^ο Εργαστήριο Ελληνογερμανικής και Γερμανοελληνικής Μετάφρασης με γενικό τίτλο Vice-Versa στα τέλη Ιουνίου 2024 στα πανέμορφα Χανιά.

Το Εργαστήριο διοργανώθηκε από τους αναγνωρισμένους μεταφραστές Michaela Prinzinger και Theo Votsos υπό την αιγίδα του Deutscher Übersetzerfonds και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Βιβλίου της Πόλης των Χανίων. 

Μια πληρέστατη και κατατοπιστική παρουσίαση των δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου είναι διαθέσιμη από τα τέλη Ιουλίου στο εξαιρετικά ποιοτικό ιστολόγιο diablog.eu

Η ΠΤΩΣΗ ΚΑΣΣΕΛΑΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ

 Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Τερζής σε άρθρο του με τίτλο Γι' αυτό έχασες Στέφανε, γι' αυτό δεν κέρδισαν οι άλλοι αναλύει καίρια και διεισδυτικά τους λόγους για τους οποίους ο Στέφανος Κασσελάκης δεν κατόρθωσε να μακροημερεύσει ως ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.

Πέρα από το "φαινόμενο Κασσελάκη", βέβαια, υπάρχει το πιο σοβαρό ζήτημα που λέγεται "κρίση ταυτότητας και κρίση πολιτικής της ελληνικής ανανεωτικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς". Με αυτό το ζήτημα πρέπει να ασχοληθεί όποιος επιμένει, σε πείσμα των γεγονότων πολλές φορές, να αναζητεί διεξόδους πέρα από την καταθλιπτική TINA (There is no alternative) του νεοφιλελευθερισμού.

Ο ΖΑΝ-ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ

Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Δώμα, σε επιμελημένη μετάφραση από τον Θάνο Σαμαρτζή μαζί με κατατοπιστική Εισαγωγή, το λιγότερο γνωστό έργο του μεγάλου Ζαν-Ζακ Ρουσσώ (Jean-Jacques Rousseau) Ρεμβασμοί του μοναχικού περιπατητή (τίτλος πρωτοτύπου: Les rêveries du promeneur solitaire, έτος συγγραφής 1776-1778).

Στην κατατοπιστική βιβλιοπαρουσίαση του Τάσου Τσακίρογλου στην "Εφημερίδα των Συντακτών"  επισημαίνονται, πέρα από τις αρετές της νέας έκδοσης, ορισμένες αντινομίες ή και αντιφάσεις στον βίο και τη σκέψη του Γάλλου φιλοσόφου. Μεταξύ άλλων ότι από τη μια αναπτύσσει μια πολιτική φιλοσοφία στη βάση της αριστοτελικής επίγνωσης ότι ο άνθρωπος είναι ζώον πολιτικόν και, άρα, μόνο ως οργανικό μέρος της πολιτικής συλλογικής οντότητας βρίσκει την ολοκλήρωσή του, ενώ από την άλλη φαίνεται ότι κινείται στον αστερισμό ιδεών του τότε αναδυόμενου ρομαντισμού, για τον οποίον ο άνθρωπος μόνο στη φύση και στη μοναχική επαφή του μαζί της βρίσκει τον εαυτό του.

Είναι επίσης γνωστή και μια άλλη μεγάλη αντίφαση που χαρακτηρίζει τη διαδρομή του βίου του: από τη μια ισχυριζόταν ότι αγαπούσε τα παιδιά και ότι το χαρούμενο και αθώο πρόσωπό τους τού προξενούσε αφάνταστη χαρά, αλλά από την άλλη τα δικά του πέντε παιδιά τα εγκατέλειψε σε ένα Εκθετοτροφείο (ορφανοτροφείο). Και δεν θα μπορούσε να φανεί επαρκής η εξήγηση-δικαιολόγηση που έδωσε ο ίδιος, ότι το έκανε αυτό για να μην επιτρέψει να έχουν τη δική του τύχη, δηλαδή να ζήσουν αποδιωγμένα από την κοινωνία...

Ο ΧΑΝΣ-ΜΑΓΚΝΟΥΣ ΕΝΤΣΕΝΣΜΠΕΡΓΚΕΡ ΓΙΑ ΤΟ ΖΟΛΙΝΓΚΕΝ 31 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

Σήμερα στη διεθνή ειδησεογραφία αναφέρεται σε κορυφαία θέση η πόλη Ζόλινγκεν (Solingen) κοντά στον Ντύσσελντορφ (Düsseldorf), φημισμένη για τα ανοξείδωτα ψαλίδια και μαχαίρια που παράγει, όπου χθες τη νύχτα διαπράχθηκε μια τρομοκρατική επίθεση στο τοπικό Φεστιβάλ για τα 650 χρόνια της πόλης, μια επίθεση που δεν έχει ακόμη εξιχνιαστεί και έχει, μέχρι στιγμής, τρεις νεκρούς στον μακάβριο απολογισμό της.

Πρόκειται για ένα συμβάν που, πέρα από την προφανή τραγικότητά του και την
ανησυχία που είναι λογικό να εμπνέει, φέρνει ξανά στο προσκήνιο το πολύ
ενδιαφέρον δοκίμιο του Χανς-Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ (Hans-Magnus Enzensberger) για τις μελλοντικές προοπτικές του εμφυλίου πολέμου ("Aussichten auf den Bürgerkrieg") από το έτος 1993.

Στο παρακάτω πλούσιο άρθρο του συγγραφέα στο "Σπίγκελ" στις 20 Ιουνίου 1993

εκτίθεται σε συνοπτική μορφή η όλη προβληματική του βιβλίου. Κατά ενδιαφέροντα
τρόπο προς το τέλος γίνεται ρητή αναφορά και στο Ζόλινγκεν (όπου εμπρηστική επίθεση με θύματα Τούρκους μετανάστες είχε λάβει χώρα έναν μήνα πριν) και στις άλλες τρεις πόλεις με παρόμοια συμβάντα στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1990: στο Μαιλν (Mölln) της Βόρειας Γερμανίας (Σλέσβιχ-Χολστάιν), όπως επίσης στο Ρόστοκ (Rostock) και την Χοϊερσβέρντα (Hoyerswerda) της Ανατολικής Γερμανίας.

Αξίζει κανείς να επιστρέψει σε θεωρίες που εν μέσω των πολλών κρίσεων και
πολεμικών συγκρούσεων της εποχής μας παρουσιάζουν μιαν απροσδόκητη
αλλά και ανησυχητική επικαιρότητα.

ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ: ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΦΤΑΝΟΥΝ ΣΤΟ ΜΑΚΡΙΝΟ 1990

Η βασική κατεύθυνση των σημερινών εξελίξεων στο πολεμικό μέτωπο Ρωσίας-Ουκρανίας ανάγεται στην αμερικανική λογική που αποκαλύπτεται με τη φράση to hell with that την οποία, όπως αποκαλύπτουν σήμερα τα αποχαρακτηρισμένα σχετικά έγγραφα, είπε ο ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζωρτζ Μπους ο πρεσβύτερος στον Καγκελάριο Χέλμουτ Κολ, κατά την επίσκεψη του τελευταίου στην προεδρική εξοχική κατοικία στο Καμπ Ντέιβιντ τον Φεβρουάριο του 1990 (κατά σημαδιακή σύμπτωση, στις 24 Φεβρουαρίου, την ημερομηνία ακριβώς που επρόκειτο να συνδεθεί στην παγκόσμια συλλογική ιστορική μνήμη με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τριάντα δύο χρόνια αργότερα).

Η φράση αυτή, σε ελεύθερη απόδοση "ας πάνε στο διάολο όλα αυτά", αναφέρεται στις όποιες σκέψεις για την απόσπαση συναίνεσης των Σοβιετικών στην ενοποίηση της ακόμη τότε διαιρεμένης Γερμανίας με αντάλλαγμα την αποχή τού υπό δημιουργία ενιαίου κράτους από τους δύο αντίπαλους στρατιωτικούς συνασπισμούς της εποχής- και πρωτίστως από το ΝΑΤΟ. Ο Πρόεδρος Μπους θέλησε να θέσει ένα τέρμα στους όποιους σχετικούς προβληματισμούς με το ριζικό επιχείρημα ότι αυτοί (οι Σοβιετικοί) είναι οι ηττημένοι και εμείς (οι Αμερικανοί) οι νικητές.

Όπως φαίνεται μέχρι στιγμής, η αποικιακή μεταχείριση της ηττημένης Ρωσίας από τους νικητές Αμερικανούς προσέκρουσε καθοριστικά στην εισβολή της πρώτης στη διαφιλονικούμενη Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Για τη Ρωσία, στον βαθμό που καταφέρνει να αποδείξει πως έγινε σοφότερη μετά την προηγούμενη μείζονα ήττα της, το ουσιαστικό βήμα αμφισβήτησης της επικυριαρχίας των ΗΠΑ στην Ανατολική Ευρώπη στηριζόταν στη σύναψη νέων συμμαχιών, ικανών να παρεμποδίσουν την απεριόριστη αμερικανική γεωπολιτική ισχύ. Επρόκειτο για μια εξέλιξη αδιανόητη στη δεκαετία του '90, όταν η παντοδυναμία των ΗΠΑ φάνταζε και ήταν ακαταμάχητη και επικαλυπτόταν από παραπλανητικά ιδεολογήματα όπως "το τέλος των ιδεολογιών", το "τέλος της ιστορίας", η "παγκοσμιοποίηση", το "κοινό ευρωπαϊκό σπίτι" ή το "μέρισμα της ειρήνης".

Σήμερα πλέον, 110 χρόνια μετά την κήρυξη του Μεγάλου Ευρωπαϊκού (ή Α' Παγκοσμίου) Πολέμου, τα πράγματα έχουν επιστρέψει στη γνώριμη "κανονικότητα" των σκληρών ανταγωνισμών σε έναν πολυπολικό, ασταθή και επικίνδυνο κόσμο.

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ

 Με αφορμή την ισχυρή παρουσία του ευρύτερα γνωστού πλέον κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (Alternative für Deutschland, AfD), αλλά και πρόσφατες προσπάθειες αντιμετώπισής του μέσω στοχευμένων δημοσιογραφικών αποκαλύψεων για τις ρωσικές και κινεζικές διασυνδέσεις συγκεκριμένων επιφανών στελεχών του, καθώς και λίγες μέρες μετά τις βίαιες επιθέσεις κατά σοσιαλδημοκρατών και πρασίνων πολιτικών στη Δρέσδη και το Βερολίνο, το BBC δημοσιεύει έρευνα, στην οποία εκτίθενται υπόγειες και λανθάνουσες διασυνδέσεις μεταξύ στελεχών της AfD και δεξιών εξτρεμιστών.

Ενδιαφέρουσες οι αποκαλύψεις, οπωσδήποτε. Από την άλλη προσφέρουν και μια καλή ευκαιρία να γίνει ευρύτερα γνωστή η συνέχεια που χαρακτηρίζει τη γερμανική ακροδεξιά στις διάφορες ιστορικές φάσεις. Από την εποχή του αυτοκρατορικού Ράιχ και της Νοεμβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του 1918, διαμέσου του εθνικοσοσιαλισμού που φούντωσε την περίοδο του μεσοπολέμου και αιματοκύλησε την ανθρωπότητα, των ακροδεξιών μορφωμάτων στη μεταπολεμική Δυτική Γερμανία και της συγκαλυμμένης νοσταλγίας για τον Χίτλερ στη "σοσιαλιστική" DDR, έως και την επίσημη και δυναμική επάνοδο στο πολιτικό προσκήνιο της νέας ενιαίας Γερμανίας, στον απόηχο των νέων, οξύτερων καπιταλιστικών κρίσεων, φαίνεται ότι οι ιδεολογικές αφετηρίες της λατρείας του κυρίαρχου έθνους, της απέχθειας προς το διαφορετικό, σε οποιαδήποτε μορφή του, αλλά και της επιδίωξης και δικαιολόγησης της βίας, όλα τούτα αποτελούν το σταθερό υπόβαθρο, το οποίο σε μόνιμη βάση διατηρεί γόνιμη την κοιλιά του τέρατος που γεννά φασιστικά τερατουργήματα, σύμφωνα με τη χαρακτηριστική έκφραση του Μπέρτολτ Μπρεχτ. 

ΓΚΕΡΧΑΡΝΤ ΣΡΑΙΝΤΕΡ: ΚΑΓΚΕΛΑΡΙΟΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΣ;

 Ο Γκέρχαρντ Σραίντερ, σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος της Γερμανίας από το 1998 έως το 2005, συμπλήρωσε στις 7 Απριλίου 2024 το 80ό του έτος. Μια ενδιαφέρουσα πλην αντιφατική προσωπικότητα, της οποίας το μακροπρόθεσμο ιστορικό αποτύπωμα μένει να φανεί.