Επειδή τούτες τις πολύ δύσκολες μέρες τα πνεύματα οξύνονται και οι φιλίες δοκιμάζονται, ενώ ο χιουμοριστικός σχολιασμός των γεγονότων είναι μεν μια ανακουφιστική διέξοδος που όμως μπορεί πολύ εύκολα να επισύρει τη μομφή της έλλειψης σοβαρότητας, προτείνω να δούμε τα πράγματα νηφάλια, όχι με αφηρημένα συμφιλιωτικά κηρύγματα, αλλά όσο γίνεται πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την "ενεργό αλήθεια των πραγμάτων" (verità effettuale delle cose), όπως την ανέδειξε ο Νικολό Μακιαβέλλι.
1. Η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και πέντε-έξι τουλάχιστον χρόνια.
2. Τα σπέρματα αυτής της πτωτικής πορείας βρίσκονται ακόμη και στον τρόπο με τον οποίον οικοδομήθηκε η ευημερία των ετών μετά την είσοδό μας στο ευρώ. Επρόκειτο για ευημερία που αποδεικνύεται θνησιγενής και επίπλαστη.
3. Διαφορετικό βαθμό και είδος ευθύνης γι' αυτήν την πορεία φέρουν ΚΑΙ όσοι διακυβέρνησαν τη χώρα όλα αυτά τα χρόνια (της σημερινής κυβέρνησης μη εξαιρουμένης), ΚΑΙ όσοι ("απλοί" άνθρωποι) αναδείκνυαν τις ηγεσίες της χώρας με κριτήρια έωλα ΚΑΙ όσοι υπεύθυνοι ηγέτες και παράγοντες άλλων χωρών έβλεπαν πόσο σαθρή ήταν η οικονομική πορεία της Ελλάδας και άλλων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, πλην όμως σιωπούσαν για διάφορους λόγους, ιδιοτελείς και μη.
4. Από μια πορεία κατάρρευσης δεν ξεφεύγεις με τρόπους θαυματουργούς. ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ λύση θα είναι επώδυνη και προβληματική, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
5. Οι δυνατές λύσεις γίνονται ακόμη περισσότερο προβληματικές στον βαθμό που δεν βλέπουμε να υπάρχει ένα ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον και ένα κατάλληλο και επαρκές εγχώριο πολιτικό προσωπικό για τη διαχείριση δύσκολων και κρίσιμων καταστάσεων. Έχω μιλήσει σε γενικές γραμμές γι' αυτό το ΤΕΡΑΣΤΙΟ πρόβλημα και έχω προειδοποιήσει να μην έχουμε αυταπάτες (κραυγαλέες τουλάχιστον) ήδη από τον Μάιο του 2014, πριν από τις τελευταίες ευρωεκλογές:
6. Ένα βασικό κριτήριο για να γίνει αποδεκτή και υλοποιήσιμη μια επώδυνη λύση είναι να συνδέεται με βάσιμες ΕΛΠΙΔΕΣ και χειροπιαστές ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ.
7. Ένα άλλο κριτήριο είναι η εμπέδωση ενός γενικευμένου αισθήματος ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ: ναι, τα πράγματα δεν είναι ευχάριστα, αλλά τουλάχιστον συνεισφέρουν στα βάρη και υφίστανται απώλειες, δυστυχώς, ΟΛΟΙ ανάλογα με τις δυνατότητές τους (συνταγματική επιταγή).
8. Πόσο εύκολο για μια κυβέρνηση είναι να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά υπό τόσο δύσκολες συνθήκες; Καθόλου και (θα έπρεπε να) το ξέρουμε.
9. Κατά πόσο είναι υγιές κριτήριο αποτίμησης του έργου της κυβέρνησης διάφορες θεωρίες συνωμοσίας; Καθόλου, στον βαθμό που αυτές οι θεωρίες δεν αποδεικνύονται ακλόνητα και τελεσίδικα. Το ίδιο ισχύει και για αντίστοιχες θεωρίες που στρέφονταν κατά των προηγούμενων κυβερνήσεων.
10. Μπορούμε να προσβλέπουμε σε μια ομαλοποίηση της κατάστασης που θα περιλαμβάνει και εξάλειψη κοινωνικών διαφορών και ανισοτήτων; Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Η πάλη των τάξεων "ζει και βασιλεύει" ακόμη και σε καιρούς οικονομικής νηνεμίας και ευημερίας (αν υποθέσουμε ότι θα τους ξαναζήσουμε...) και καλώ όλους τους φίλους (μαζί και μένα τον ίδιον) να εγκύψουμε ξανά στα σχετικά γραπτά του Καρόλου από τους Τρεβήρους της Ρηνανίας-Παλατινάτου.
ΟΧΙ για λόγους κομματικού ή ιδεολογικού πατριωτισμού (ή μίσους), αλλά για λόγους εξοπλισμού μας με τα κατάλληλα διανοητικά εργαλεία. Σε συνδυασμό με την πάλη των τάξεων, βέβαια, καθοριστικό ρόλο παίζει πάντα και ο αγώνας για εξουσία, με την ευρεία έννοια.
11. Και επειδή, όπως κι ο Κάρολος, φτάσαμε αισίως στην 11η θέση:
Οι φιλόσοφοι έχουν ερμηνεύσει τον κόσμο ΟΧΙ άπαξ δια παντός, αλλά με τρόπους που πάντα είναι αναγκαίο να τους κατανοούμε σύμφωνα με τις ανάγκες και το πνεύμα της δικής μας εποχής. Με δεδομένα τα σημερινά μας (όχι μόνον ελληνικά) προβλήματα καλό θα ήταν πλην του Καρόλου να συμβουλευθούμε, μεταξύ άλλων, και τους Θουκυδίδη, Μακιαβέλλι (κυρίως τις "Διατριβές"), Έγελο (κυρίως τις αναλύσεις περί "αστικής κοινωνίας"), Ρόζα Λούξεμπουργκ (περί "λεγόμενης πρωταρχικής συσσώρευσης"), Κορνήλιο Καστοριάδη και Παναγιώτη Κονδύλη.
ΑΝ ΕΧΟΥΜΕ ΝΑ ΧΑΣΟΥΜΕ ΠΟΛΛΑ, ΑΣ ΜΗΝ ΧΑΣΟΥΜΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΜΑΣ ΝΑ ΚΡΙΝΟΥΜΕ ΝΗΦΑΛΙΑ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου